Niepriorytetowe usługi prawnicze
Opublikowano 29 listopada 2013
Art. 4. Ustawy Pzp zawiera zakres wyłączeń przedmiotowych ze stosowania ustawy. Wśród nich jest pkt. 8), który stanowi, iż: „Ustawy nie stosuje się do zamówień i konkursów, których wartość nie przekracza wyrażonej w złotych równowartości kwoty 14.000 euro”. Wartość zamówienia określana jest jako kwota netto, bez podatku VAT (art. 32 ust. 1 Ustawy Pzp: „Podstawą ustalenia wartości zamówienia jest całkowite szacunkowe wynagrodzenie wykonawcy, bez podatku od towarów i usług, ustalone przez zamawiającego z należytą starannością”.)
Ponadto, dla zamawiających sektorowych (art. 132 Ustawy Pzp wymienia rodzaje działalności sektorowej), takich jak np. elektrownie, PKP PLK, miejskie przedsiębiorstwa wodociągów i kanalizacji itd. Ustawa Pzp określa inne progi o jakich uzależnia konieczność stosowania Ustawy Pzp. Stosownie do art. 133 ust. 1 ustawy „Do udzielania zamówień sektorowych ustawę stosuje się, jeżeli wartość zamówienia jest równa lub przekracza kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8.”. Wartości kwot wyznaczających dolny próg zastosowania zamówień sektorowych wynikają z § 1 pkt 3 rozporządzenia .Stosownie do jego postanowień, do udzielania zamówień sektorowych ustawę stosuje się, jeżeli wartość zamówienia jest równa lub przekracza wyrażoną w złotych równowartość kwoty 400 000 euro - dla dostaw lub usług i 5 000 000 euro - dla robót budowlanych. Zamówienia sektorowe o wartości niższej nie będą w ogóle podlegać reżimowi ustawy, analogicznie jak zamówienia o wartości poniżej 14 000 euro w reżimie klasycznym.
Pzp wprowadza podział na usługi priorytetowe i niepriorytetowe i te drugie obejmuje złagodzonym reżimem udzielania zamówienia publicznego. Usługi niepriorytetowe zgodnie z rozporządzeniem to miedzy innymi usługi prawnicze (Kod CPV: od 79100000-5 do 79140000-7). Zgodnie z art. 5 ust.1a Ustawy Pzp: „W przypadku zamówień, o których mowa w ust. 1 (zamówień „nie priorytetowych”), zamawiający może wszcząć postępowanie w trybie negocjacji bez ogłoszenia lub w trybie zamówienia z wolnej ręki także w innych uzasadnionych przypadkach niż określone odpowiednio w art. 62 ust. 1 lub art. 67 ust. 1, w szczególności jeżeli zastosowanie innego trybu mogłoby skutkować co najmniej jedną z następujących okoliczności:
1) naruszeniem zasad celowego, oszczędnego i efektywnego dokonywania wydatków;
2) naruszeniem zasad dokonywania wydatków w wysokości i w terminach wynikających z wcześniej zaciągniętych zobowiązań;
3) poniesieniem straty w mieniu publicznym;
4) uniemożliwieniem terminowej realizacji zadań.”
Wykładnia przywołanego przepisu art. 5 ust. 1a Ustawy, łącznie z art. 5 ust. 1 Ustawy, wskazuje na możliwość zastosowania trybu zamówienia z wolnej ręki dopiero w sytuacji, gdy zamawiający w sposób obiektywny będzie w stanie uzasadnić w szczególności, że nie ma możliwości udzielenia danego zamówienia w innym trybie niż tryby przetargowe oraz tryb negocjacji z ogłoszeniem, dialogu konkurencyjnego oraz licytacji elektronicznej, a także - jak się wydaje - zapytania o cenę, a ewentualne udzielenie zamówienia w tych trybach będzie wywoływało określone, negatywne de facto skutki dla zamawiającego . Tryb zamówienia z wolnej ręki, [..] ma charakter szczególny, dlatego też przesłanki jego zastosowania podlegają ścisłej interpretacji. Należy zaznaczyć, że uzasadnienie wyboru trybu zamówienia z wolnej ręki należy uznać za wystarczające nie wtedy, gdy zamawiający udowodni istnienie korzyści wynikających z jego zastosowania, lecz gdy uprawdopodobni, że zastosowanie trybu gwarantującego zachowanie konkurencji tworzy możliwość powstania skutków niekorzystnych, jest niecelowe, trudne czy jest wręcz niemożliwe do przeprowadzenia. Sformułowanie ustawy „mogłoby" pozwala na rezygnację z innych niż wolna ręka trybów, gdy zamawiający wykaże podstawy do przypuszczeń, że konsekwencją ich zastosowania byłyby okoliczności wskazywane w art. 5 ust. 1a pkt 1 – 4 ustawy. Ponadto, niezbędne jest wykazanie nie tylko celowości odstąpienia od trybów podstawowych, ale również niemożności ich zastosowania .
Mimo, iż zamawiający coraz rzadziej decydują się na zastosowanie trybu z wolnej ręki, powołując się na art. 5 ust. 1a Ustawy Pzp, to jednak podejmując taką decyzję, powołują się na drugą okoliczność wymienioną w tym przepisie, tj. możliwość naruszenia zasad dokonywania wydatków w wysokości i w terminach wynikających z wcześniej zaciągniętych zobowiązań. Ponadto, zgodnie z art. 5 ust. 1b Ustawy Pzp: „W przypadku zamówień, których przedmiotem są usługi prawnicze, polegające na wykonywaniu zastępstwa procesowego przed sądami, trybunałami lub innymi organami orzekającymi lub doradztwie prawnym w zakresie zastępstwa procesowego, lub jeżeli wymaga tego ochrona ważnych praw lub interesów Skarbu Państwa, nie stosuje się przepisów ustawy dotyczących przesłanek wyboru trybu negocjacji bez ogłoszenia oraz przesłanek wyboru trybu zamówienia z wolnej ręki.” Przepis wskazuje tylko na pewnego rodzaju usługi prawnicze, tj. usługi zastępstwa procesowego przed sądami, trybunałami lub innymi organami orzekającymi, oraz doradztwo prawne w zakresie takiego zastępstwa procesowego lub na doradztwo prawne powiązane z ochroną interesów Skarbu Państwa. Tylko w tych przypadkach możliwe jest zastosowanie zamówienia z wolnej ręki. Zamawiający często decydują się na wyłonienie Wykonawcy usług prawniczych powołując się na ten przepis.